Het grauwe huis

Niet ten onrechte hebben scherpzinnige critici Bleak House aangewezen als de beste roman van Dickens. In andere boeken mogen humor en fantasie vrijer hun loop nemen, Bleak House wint het door eenheid van opbouw, door een dwingende kracht die alle gebeurtenissen bezielt en betekenis geeft. De opbouw van het boek is cirkelvormig, van een centraal punt uit gaan concentrische golven die alle figuren en gebeurtenissen binnen de fatale kring trekken. Dit middelpunt is het Hooggerechtshof, met inbegrip van onrecht en doelloze woordenpraal ten koste van hen die er hun recht komen zoeken. Dit instituut, met zijn eindeloze verhoren, verklaringen, terugverwijzingen voor nader onderzoek, is een goudmijn voor rechters en advocaten. Wie verwikkeld raakt in een proces bij het Hooggerechtshof is verder voor zijn leven ongelukkig. Gridley, de man uit Shropshire, sterft aan zijn ongelukkig gevecht met deze juridische mastodont. Jeffrouw Flite verliest er jeugd, schoonheid, hoop en verstand. Maar het glorieuze monument van haarklovende onbekwaamheid is de beroemde zaak Jarndyce, lopend sinds onheuglijke tijden, en bron van ongeluk voor allen die erin betrokken raken, en nimmer nader tot het einde komend. De hoofdpersonen van dit verhaal, meneer Jarndyce, Richardson Carstone, Ada Clare, Lady Dedlock, en tenslotte ook de charmante, moederlijke Esther Summerson, zijn allen op enigerlei wijze met deze rechtszaak verbonden en allen ondervinden zij in het persoonlijk leven de weerslag van dit juridisch monster. Als giftige zwammen groeien om hen heen de verloren levens van ander slachtoffers, geruïneerd, en levend in de krotten die door het proces ontstaan zijn. In de molen van het Hooggerechtshof worden alle levens tot waardeloos stof vermalen.